29.01.2023 22:33
6728 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile Kurumlar
Vergisi Kanunu’nun (“KVK”) geçici 14/4'üncü fıkrasında yer alan istisnanın
kurumların 31.12.2022 tarihli bilançolarında yer alan paralar itibarıyla da
uygulanmasına karar verilmiştir.
Söz konusu kararın Resmî Gazete'de
yayımlanmasının ardından Gelir İdaresi Başkanlığı da konuyla ilgili açıklayıcı
bir bilgilendirmede bulundu.
(https://gib.gov.tr/6728-sayili-cumhurbaskani-karari-26/1/2023-tarihli-resmi-gazetede-yayimlandi)
Bilindiği üzere 19 seri no.lu Kurumlar
Vergisi Genel Tebliği 11.02.2022 tarihinde yayımlanmış ve Tebliğ'in, istisna
kazanç hesaplamasında döviz tevdiat hesaplarının birlikte dikkate alınması,
döviz çıkışlarında hesaba giriş sırasının esas alınması ve hesapların kısmen
dönüşümünde orantı yönteminin benimsenmesi gerektiği gibi birçok tartışmalı
durumu içinde barındırması nedeniyle ilgili kısımları dava konusu yapılmıştı.
Hatta bu ay içerisinde kamuoyuna yansıdığı üzere Tebliğ'in 40.3.1.1. bölümü
hakkında Danıştay 4. Dairesi tarafından yürütmenin durdurulması kararı verilmişti.
Yine, Ankara YMM Odasının yukarıda zikredilen
tartışmalı hususları irdeleyen 02.01.2023 tarih ve 247-01 sayılı Mevzuat İzleme
ve Değerlendirme Komisyonu kararı da ilgili Oda tarafından kamuoyuyla ve meslek
mensuplarıyla paylaşılmıştı.
(https://aymmo.org.tr/#!/mevzuat/Mevzuat%20%C4%B0zleme%20ve%20De%C4%9Ferlendirme%20Komisyonu)
KVK geçici 14’üncü madde hükmüne ait
ikincil düzenlemesi ile alakalı yukarıda belirtilen sorunların dışında istisna
kazancın hesaplanmasında başka problemler yaratabilecek olan durumun, gerek
31.12.2021 tarihli bilançoda gerekse geçici vergi dönemi sonlarında
bilançolarda yer alan yabancı paraların dönüşümü için geçerli olan düzenlemeye
ilişkin hangi tarihe/tarihlere ait bilançodaki yabancı paranın dönüştürüldüğü
konusunda oluşabileceğini değerlendiriyorum.
Malum, 19 seri no.lu Tebliğ
yayımlandığından beri KVK’nın geçici 14’üncü maddesinde önemli değişiklikler/fıkra
ilaveleri olduğu muhakkak. Tebliğ’in yayımlandığı tarihte mevcut olmayan ancak
7407 ve 7420 sayılı Kanun’larla değişen dördüncü fıkra düzenlemesinde, kurumların
31.03.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paraları için ve 31.12.2023
tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla
bilançolarında yer alan yabancı paralar için istisna düzenlemesinin
uygulanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı yetkisinin olması ve Cumhurbaşkanı
tarafından geçici vergi dönemleri itibarıyla bu yetkinin kullanılması ile 7420
sayılı Kanun ile değişen ikinci fıkradaki, kurumların 31.12.2021 tarihli
bilançolarında yer alan yabancı paralarını 31.12.2023 tarihine kadar kur
korumalı mevduat hesabı kapsamında TL’ye dönüştürmeleri halinde bu istisnadan
yararlanabilmeleri zaman zaman uygulayıcılarda duraksamalara neden
olabilmektedir.
Gerek 31.12.2021 tarihli bilançosunda
gerekse ara dönemlerdeki bilançosunda (geçici vergi dönemi sonlarında) döviz
tevdiat hesabı bulunan, dönem içerisinde bir tarihte döviz tevdiat hesabını kur
korumalı mevduat olarak değerlendiren ve bu kapsamda geçici 14’üncü maddede yer
alan istisnalardan yararlanması önünde bir engel bulunmayan kurumların istisna
hesaplaması sırasında ikinci fıkrayı mı yoksa dördüncü fıkrayı mı esas alacağı,
bu fıkralar arasında bir hiyerarşinin/önceliğin olup olmadığı, 31.12.2021
tarihli bilançodaki yabancı para dönüşümünün bir seferlik bir uygulama mı
olduğu, yenilenen hesaplar açısından (beşinci fıkra düzenlemesi) dördüncü fıkra
düzenlemesine mi gidilmesi gerektiği, 31.12.2021 tarihinden itibaren artan bir
döviz tevdiat hesabına sahip olan kurumlar için iki fıkranın aynı anda
uygulanıp uygulanamayacağı, bilanço tarihleri itibarıyla döviz tevdiat hesabı
azalan ya da dalgalı seyreden kurumların döviz tevdiat hesaplarını
dönüştürmeden evvel söz konusu yabancı para açıklarını kapamaları halinde yine
her iki fıkranın uygulanıp uygulanamayacağı gibi daha da çoğaltılabilecek sorular/sorunların
mevcut olduğunu ve Bakanlığın geçici 14’üncü maddenin değişen yapısı karşısında
açıklayıcı ve aydınlatıcı bir düzenleme yapmasının faydalı olacağını
değerlendirmekteyiz.